اهمیت منطقه آزاد سیستان برای سیستان و بلوچستان

سالهای زیادی از آبادی و سرسبزی مداوم منطقه سیستان یا همان انبار غله قدیم ایران می گذرد، در طول سالهایی که گذشت مردم منطقه با توجه به تغییرات جغرافیایی و اقلیمی فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کردند.
پس از قطع شریان اصلی آب رودخانه هیرمند در سال 1376 و خشک شدن تالاب اسطوره ای بین المللی هامون در سال 1378 عملا کار کشاورزی، دامپروری، صید و صیادی و صنایع دستی در منطقه سیستان رو به تعطیلی و نابودی نهاده و یا حداقل بدون صرفه اقتصادی تبدیل شد.
پس از خشکی هامون مردم این منطقه با توجه به همجواری 300 کیلومتری با کشور افغانستان کار داد و ستد سنتی با همسایگان خود در آن سوی مرز را آغاز کردند و توانستند چرخ اقتصاد خانوارهای خود را بچرخانند.
این وضعیت نیز با وجود تمام فواید خود و درآمد مطلوب مردم، دیری نپایید که درهای گشوده مرز به سبب برخی عوامل امنیتی و به بهانه جلوگیری از خروج موادسوختی به عنوان سرمایه ملی با ایجاد دیوار امنیتی بسته شد.
خشکی هامون و انسداد مرز در این منطقه سبب اوج گرفتن بیکاری، کمبود درآمد و افزایش معضلات اجتماعی و در نهایت مهاجرت اجباری تعداد زیادی از مردم شد، این در حالی است که مسیر انتقال موادسوختی قاچاق از شمال به جنوب استان تغییر کرد و عملا توفیق چندانی در جلوگیری از خروج سرمایه ملی حاصل نشد.
**ورود مستقیم دولت یازدهم برای بهبود شرایط سیستان
دولت یازدهم با رویکر محرومیت زدایی لایحه منطقه آزاد سیستان را تاکنون 2 بار به صحن علنی مجلس برد تا بتواند غبار محرومیت موجود را از چهره مردم این منطقه بزداید اما متاسفانه به دلیل افزوده شدن تعدادی بیشتری مناطق آزاد و ویژه از سوی نمایندگان کمیسیون اقتصادی در این لایحه، در صحن علنی مجلس رد شد.
استاندار سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: ایجاد منطقه آزاد در سیستان یکی از طرح های عظیم دولت تدبیر و امید است.
علی اوسط هاشمی ادامه داد: دولت وظیفه خود را در این زمینه به خوبی انجام داد و کم لطفی نمایندگان و برخی عوامل دیگر در مجلس پیشین شورای اسلامی سبب رد این لایحه شد.
وی اظهار داشت: دولت یازدهم تعداد محدودی منطقه آزاد را برای این امر پیشنهاد داده بود اما در کمیسیون مربوطه، این تعداد چند برابر افزایش یافت به طوری که مشخص بود با آن موافقت نمی شود.
وی افزود: طرح این لایحه در آستانه انتخابات سال قبل سبب شد تا برخی نمایندگان برای معرفی و تبلیغ، حوزه انتخابی خود را نیز به این لایحه اضافه کنند.
استاندار سیستان و بلوچستان بیان کرد: پیگیریهای لازم برای ایجاد منطقه آزاد در سیستان همچنان در حال انجام است.
هاشمی تصریح کرد: هم اینک مدیر منطقه آزاد سیستان از سوی شورای عالی مناطق آزاد کشور تعیین و کارهای مقدماتی آن نیز در دست اقدام است.
وی افزود: ایجاد منطقه آزاد در سیستان سبب رشد اقتصادی کشور و استان می شود.
وی بیان کرد: با راه اندازی منطقه آزاد در شمال سیستان و بلوچستان زنجیره ای از فعالیت های مختلف در سطح استان بین 2 منطقه آزاد جنوب (چابهار) و شمال (سیستان) شکل می گیرد و این امر سبب توسعه اشتغال و پویایی اقتصادی مردم منطقه جنوب شرق کشور می شود.
**منطقه آزاد سیستان ایجاد کننده امید و اشتغال در منطقه
منطقه سیستان پس از خشکی هامون و انسداد مرز معضلات اجتماعی بسیاری از جمله بیکاری، فقر و مهاجرت را به خود دیده که ورود به این موضوع ها سبب هزینه های بسیاری برای دولت و مردم شده است.
معاون استاندار سیستان و بلوچستان و فرماندار شهرستان ویژه زابل نیز به خبرنگار ایرنا گفت: یکی از مزیت های منطقه سیستان وضعیت جغرافیایی آن و همجواری با کشور افغانستان است که باید به بهترین شکل از آن استفاده کرد.
هوشنگ ناظری ادامه داد: با توجه به شرایط منطقه و وجود حدود 18 سال خشکسالی، ایجاد منطقه آزاد در سیستان می تواند عامل موثری در افزایش امید به زندگی و اشتغال باشد.
وی اظهار داشت: منطقه سیستان راه ورود و خروج کالا از کشورهای آسیای میانه به خاورمیانه و اروپا است و می تواند به عنوان بار انداز کالا نقش خود را ایفا کند.
وی تصریح کرد: منطقه آزاد سیستان در واقع مکمل نقش منطقه آزاد چابهار بوده و این 2 منطقه می توانند زنجیره ای از فعالیت های اقتصادی و ترانزیتی را در سطح استان ایجاد کنند.
فرماندار زابل خاطرنشان کرد: بندر چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران اسلامی دروازه ورود کالا به کشور است و وجود منطقه آزاد در سیستان می تواند کمک بسیار خوبی برای ادامه چرخه حمل و نقل کالا باشد.
ناظری افزود: همچنین ایجاد منطقه آزاد در سیستان می تواند چهره محرومیت آن را زدوده و امیدی تازه به مردم این منطقه بدهد.
وی بیان کرد: پس از انسداد مرز و افزایش بیکاری، بسیاری از مردم منطقه به سایر نقاط کشور مهاجرت کردند و معضلات اجتماعی در منطقه سیستان افزایش یافت.
وی ادامه داد: ایجاد منطقه آزاد در سیستان می تواند جمعیت مهاجرت کرده را به این منطقه بازگرداند و نیز با توسعه کار و اشتغال سبب کاهش معضلات اجتماعی در منطقه شود.
فرماندار زابل تصریح کرد: ایجاد منطقه آزاد در سیستان همچنین زمینه ساز رشد و توسعه سایر شهرها در استانهای مجاور خواهد شد.
ناظری خاطر نشان کرد: با ایجاد منطقه آزاد، سیستان می تواند به دروازه توسعه کشور تبدیل شود.
یکی از جوانان منطقه سیستان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: پس از بسته شدن مرز بسیاری از فعالیت های اقتصادی از حرکت ایستاد و مردم برای ادامه حیات اقتصادی خود مجبور به مهاجرت از منطقه شدند.
محمد رسول شیرزایی نسب ادامه داد: براساس برخی آمارها حدود هشت هزار خانوار از سیستان مهاجرت کرده اند که علت اصلی آن نیز نبود درآمد و شغل مناسب بوده است.
وی اظهار داشت: پس از خشک شدن تالاب بین المللی هامون عملا کشاورزی در این منطقه تعطیل شد و با بسته شدن مرز نیز ریشه کار و اشتغال در منطقه خشکید.
وی تصریح کرد: هم اینک آمار اعتیاد در منطقه سیستان بسیار زیاد شده است که علت اصلی آن نیز بیکاری مردم به ویژه قشر جوان است.
شیرزایی نسب خاطرنشان کرد: ایجاد منطقه آزاد در سیستان می تواند راهکار مناسبی برای بازگرداندن مردم و ایجاد اشتغال و امید به زندگی در این منطقه باشد.
وی بیان کرد: هم اینک چشم امید مردم این منطقه به ایجاد منطقه آزاد در سیستان است.
**ضرورت ایجاد منطقه آزاد در سیستان
وجود خشکسالی های مکرر، نبود اشتغال و درآمد و شرایط نامساعد جوی سبب مهاجرت تعداد زیادی از مردم سیستان شده است که ایجاد منطقه آزاد می تواند نور امیدی در دل آنان ایجاد کند و بازگشت به موطن اصلی شان را رقم زند.
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان که از سوی شورای عالی مناطق آزاد کشور تعیین شده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به 18 سال خشکسالی در این منطقه، تنها راه برون رفت مقطعی آن از بحران، ایجاد منطقه آزاد است.
منصور حجازی نیا اظهار داشت: وجود بازار بزرگ کشور افغانستان در جوار سیستان به عنوان یک کشور مصرف کننده یکی از فرصت های بسیار خوب برای ایران محسوب می شود.
وی ادامه داد: هم اینک کشور افغانستان و کشورهای آسیای میانه تمایل زیادی به انتقال کالا از طریق منطقه سیستان به آبهای آزاد در چابهار و بر عکس را دارند.
وی افزود: ایجاد منطقه آزاد در سیستان می تواند سبب جلوگیری از خروج مردم از این منطقه شود.
وی تصریح کرد: براساس آمارهای موجود، از سال 1385 تاکنون پنج درصد جمعیت منطقه سیستان مهاجرت کرده اند.
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان خاطرنشان کرد: پیوندهای مذهبی و فرهنگی مردم در 2سوی مرز یکی دیگر از دلایل ایجاد منطقه آزاد در سیستان است که این امر سبب می شود تعامل تجاری به بهترین شکل انجام شود.
حجازی نیا بیان کرد: بی شک یکی از مزیت های ایجاد منطقه آزاد در سیستان تامین امنیت در منطقه و کشور است.
وی اظهار داشت: ایجاد منطقه آزاد در سیستان سبب تقویت روابط دیپلماسی ایران با کشور افغانستان می شود.
وی گفت: سامان بخشی فضا و مراکز زیستی در سیستان از اهداف ایجاد منطقه آزاد در این بخش از کشور است.

**مزیت های منطقه آزاد سیستان و رویکرد صادراتی آن
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان اظهار داشت: یکی از مزیت های خوب این منطقه قرار گرفتن در کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب است.
حجازی نیا ادامه داد: از آنجائیکه معامله های تجاری کشورهای آسیای میانه و اروپا تنها از طریق حمل و نقل انجام می شود بنابراین منطقه می تواند نقش اساسی در این زمینه ایفا کند.
وی تصریح کرد: هم اینک کشور هندوستان قصد دارد تا کالاهای خود را به دلیل درگیریهای زیاد با پاکستان از طریق چابهار به افغانستان منتقل کند که منطقه سیستان می تواند نقش موثری در مسیر این انتقال داشته باشد.
وی خاطر نشان کرد: وجود منطقه آزاد در سیستان می تواند سبب پویایی منطقه آزاد چابهار شود که هم اینک تحرک کافی و درحد انتظار را ندارد.
مدیرعامل منطقه آزاد سیستان اظهار داشت: ایجاد منطقه آزاد در سیستان سبب عمران منطقه و افزایش درآمد عمومی در آن می شود.
حجازی نیا گفت: رویکرد منطقه آزاد سیستان با توجه به شرایط خاص آن صادراتی خواهد بود و واردات از این بخش بسیار کم است که نمونه بارز آن بازارچه مرزی میلک است.
وی بیان کرد: ایجاد این منطقه آزاد می تواند مشکلات بیکاری در استان را حل کند.

**لایحه مناطق آزاد جدید کشور در روزهای آینده به مجلس می رود
گرچه دولت یازدهم تاکنون لایحه ایجاد مناطق آزاد را در کشور برای 2 بار به صحن علنی مجلس برده است اما یکبار با توجه به افزودن مناطق آزاد و ویژه به این لایحه در کمیسیون اقتصادی تا 80 منطقه آزاد و ویژه با اعلام منافات این لایحه با برنامه پنجم توسعه رد شد و بار دیگر نیز به دلیل رای نیاوردن از سوی نمایندگان رد شد با این حال دولت تدبیر و امید از موضع خود کوتاه نیامده و ایجاد مناطق آزاد را در دستور کار خود دارد.
استاندار سیستان و بلوچستان گفت: لایحه 2 فوریتی 6 منطقه آزاد جدید کشور در روزهای آینده از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی ارسال خواهد شد و در صورت تصویب پیشرفت استان را به همراه خواهد داشت.
علی اوسط هاشمی اظهار داشت: در صورتی که نمایندگان این استان ها بتوانند سایر نمایندگان مجلس شورای اسلامی را درباره رای موافق به این لایحه متقاعد کنند تصویب این طرح تسهیل خواهد شد.
وی ادامه داد: با نمایندگان 6 استانی که لایحه مناطق آزاد در آنها پیشنهاد شده است مذاکراتی خواهیم داشت تا آنان نیز مسیر تصویب این لایحه را هموارتر کنند.
وی افزود: مناطق آزاد چابهار و سیستان نقش مهمی در توسعه استان در حوزه های مختلف اقتصادی، تجاری و فرهنگی خواهند داشت.
وی بیان کرد: این 2 منطقه می توانند 2 بال توسعه سیستان و بلوچستان باشند که تا کنون از رشد مطلوب باز مانده بود.
ایجاد منطقه آزاد در سیستان با رویکردی متفاوت با توجه به قرار گرفتن در کریدور ارتباطی شمالی جنوبی و شرقی غربی و نیز قرار گرفتن در جوار کشور مصرف کننده افغانستان می تواند نقش بسزایی در افزایش بهره وری و توجه جهانیان به بندر چابهار به عنوان مرکز تخلیه و بارگیری ایفا کند و نه تنها توسعه اقتصادی کشور را به دنبال داشته باشد بلکه نور امیدی در دل مردم منطقه سیستان ایجاد کند.