مدرک گرایی اصطلاحا به نوعی شرافت جوئی افراد با تکیه بر مدارک دانشگاهی خود گفته می شود . مثلا فردی اگر مدرک بالاتری نسبت به همکاران خود داشته باشد از ارج و قرب اجتماعی بیشتری هم برخوردار خواهد بود.
اگر در اداره ای یکی از همکاران مدرک دکتری داشته باشد قطعا در انتصابات و پیشرفت های اداری نسبت به کسانی که مدرک لیسانس و یا فوق لیسانس دارند بیشتر مورد توجه واقع خواهند شد.
حتی اگر در خواستگاری یک دختر خانم دو خواستگار با مدارک ارشد و دکتری وجود داشته باشند قطعا صاحب مدرک دکتری چشم گیر تر خواهدبود. این یعنی همان مدرک گرایی .
البته تلویحا اشاره کردیم که اساسا این که منزلت و ارج و قرب اجتماعی از دل مدارک دانشگاهی بیرون بیاید لزوما بد نیست اما این موضوع از آنجا در کشور ما بد شده است که اصالتا پشت آن مدارک دانشگاهی هیچ علمی نهفته نیست. آن مدرک فقط یک کاغذ خشک و خالی است با چند امضا و مهر.
این ادعا که البته ادعای کمی هم نیست را نمی توان با تکیه بر باد مطرح نمود.
برای اثبات این مدعا چند شاهد می آوریم1- ایران ٥ برابر کشورهای پیشرفته دانشگاه دارد. ایران ٢٦٤٠ دانشگاه دارد در حالی که چین ٢٤٨١ و هند ١٦٢٠ دانشگاه د‌‌‌‌‌ایر کرده است! از طرفی با توجه به سطح پیشرفت علمی و مادی هند و چین متوجه می شویم که این کارخانجات مدرک چاپ کنی ایران هیچ دردی از دردهای این کشور را دوا نکرده است.
2- تازه با دارا بودن این همه دانشگاه ، نام هیچ کدام از انها در لیست 400 دانشگاه برتر جهان نیز حضور ندارد.
3- نرخ بیکاری را در میان فارغ التحصیلان دکتری این کشور ببینید. از هر 3 نفر فارغ التحصیل اقلا 2 نفر بیکار هستند. این یعنی اینکه این مدرک نه برای او شغل ایجاد کرده و نه درآمد .و همین مساله نیز سبب شده تا بسیاری از تحصیکرده هایش به فکر مهاجرت باشند. البته آن دسته از دانش اموختگانی که در دانشگاههای معتبر تحصیل کرده و با سوادند در این دسته بیشتر دیده می شوند.
رشته هایی مانند ادبیات فارسی و .. مگر چقدر بازار کار دارند که هر دانشگاه در هر شهر و روستایی برای آن مدرک ارشد و دکتری صادر می کند؟
این درک های صادر شده کجا کاربرد خواهند داشت؟4- همه می دانیم که برای اخذ مدرک دکتری لزوما بایستی فرد مورد نظر به یک زبان بین المللی مانند انگلیسی و یا .. مسلط باشد. متاسفانه بسیاری از فارغ التحصیلان عزیز دانشگاهی ما حتی جملات دست و پا افتاده این زبان ها را هم نمی دانند اما ههمه آنها با ارائه مدارک تافل و آیلتس و .. خود موفق به کسب مدرک شده اند.
5- برای دیدن صحنه های پشت پرده ، ماجرای تاسف برانگیز مدرک گرایی بد نیست سری به پاساژ نسیم خودمان در چهارراه آبرسان و چند تا پاساژ و مغازه دیگر که اغلب در نزدیکترین مکان ممکن به دانشگاه وجود دارد بزنید. مشاهد اینکه برای نوشتن یک پایان نامه 2 میلیون پول میگیرند و صفر تا صد آن را هم انجام می دهند زجرآور است.
از یکی از این دانشجویان که اتفاقا در دانشگاهی غیر سراسری تحصیل می کرد پرسیدم این مدرک را که گرفتی به چه دردت می خود پاسخ داد هیچی . گفتم پس برای هیچی چرا دهها ملیون هزینه کردی ؟ پاسخ داد من ک نمی توانم از بقیه عقب بمانم. این همان داستان مدرک گرایی اسف برانگیزی است که دچار آن شده اسم.
متاسفانه بادیستی اذعان نمود که بسیاری از دانشگاه ها با تبلیغات بی مورد خود و صرفا برای پر کردن جیب خود ، نقش بی بدیلی در اغفال مردم برای صرف هزینه های گزاف برای اخذ مدارک دانشگاهی دارند. مدارکی که بغیر از پز اجتماعی چیزی برای دارندگانش ندارند.
گردش مالی چند ده هزار ملیارد تومانی دانشگاه های پولی کشور اگر در مراکز تولیدی و اشتغالزایی صرف شود بسیاری از مشکلات اجتماعی و اقتصادی و حتی سیاسی این کشور اصلاح خواهد شد. البته اگر بگذارند.