قالی تبریز
قالی تبریز یکی از انواع قالیهای ایرانی است. این قالی در شهر تبریز بافته می‌شود. این شهر یکی از مهم‌ترین مراکز بافت قالی در ایران است و قالیهای بافت آن از تنوع و گوناگونی بسیاری برخوردارند.
چند نمونه از طر ح‌های شناخته شده تبریز
طرحهای شناخته شده ناحیه تبریز عبارتند از:طرح مستوفی (کل فرنک مستوفی)،اسلیمی ترنج دار،اسلیمی لچک دار،ترنج،نقش ماهی یا هراتی،گلدانی،میناخانی،طرح درختی،طرح تصویری،طرح باغی یاگلستانی،طرح شکارگاه و...
تکنیک‌های جدید فرش تبریز
در فرش تبریز ابداعاتی خصوصاً در چند دهه اخیر انجام شده که حالتی خاص را به فرش اعلای این منطقه داده است. این خلاقیت‌ها در نقوش، رنگ و بافت نمود کرده و سبب به وجود آمدن آثار بدیع در زمینه تولید فرش نفیس ایران گردیده که تاکنون سابقه نداشته است
تحول در رنگ آمیزی فرش تبریز
* نمایش عمق
از جلوه‌های جدید در رنگ فرش معاصر تبریز به کار گیری عمق و بعد یا پرسپکتیو در این طرح دو بعدی است که شناسه‌ای خاص به فرش تبریز داده است
* استفاده از رنگ برای فضا بندی
تحولی دیگر در ابداعات فرش تبریز، استفاده از رنگ برای پر کردن فضاهای خالی به جای نقش است که با به کار گیری رنگهای دارای هارمونی و هماهنگی با طرح فضاهایی خاص قرابتی زیبا بین طرح و رنگ ایجاد می‌شود. چنین فنی را در طرحهای زیر خاکی جدید می‌بینیم.
* به کار گیری سایه روشن
نو آوری دیگر در فرش تبریز، به کار گیری سایه با استفاده از رنگ است. استفاده نا محدود از رنگهای هم خانواده و ایجاد سایه روشن باعث القای عمق می‌شود. از ویزگی‌های دیگر تعادی بین رنگهای سرد و گرم بوده است که وجود این سایه و روشن‌ها در گل‌ها و متن حالتی برجسته به نقوش می‌دهد. این روش توانسته گل‌ها را طبیعی تر کرده و به سبک رئال (واقع گرایانه) نزدیک تر نماید.
* دور گیری
به کارگیری ابریشم سفید و رنگی به منظور دور گیری گل‌ها و برگ‌ها از دیگر ویژگی‌های فرش تبریز بوده است.
* طرح زیر خاکی
یکی از انواع طرحهای تبریز، طرح زیر خاکی است. این سبک دارای رنگهای ویژه خصوصاً رنگ بژ، زیتونی وسدری است که حالت زیر خاکی را به نقش می‌دهد. عناصر تشکیل دهنده طرح آثار و ابنیه باستانی و نقش شاهان و شخصیت‌های ادبی و شعرای گذشته ایران است.
ویژگی‌های طرح و رنگ
بافندگان تبریز به ویژه در دوره معاصر هر طرح زیبایی را مورد استفاده قرار داده و یا ترکیبی از رنگهای مختلف، طرحی نو را در انداخته ند. انواع طرحهای لچکوترنج،درختی،گلدانی،بته جقه ای و دهها طرح دیگر مورد استفادهٔ بافندگان امروز تبریز و مرند و خوی... است. شاید شادابی و طراوت رنگ در قالی شهری باف آذربایجان بیش از هر چیز دیگر توجه خریداران فرش را به خود معطوف دارد. زیبایی قالیهای لچک و ترنج هندسی هریس به گونه‌ای است که هم اکنون بسیاری از قالیبافان تبریز و سایر شهرهای آذربایجان از آن کپی برداری نموده و با نام نقش هریس به بازار عرضه می‌نمایند. در واقع نقشه قدیمی و اصیل هریس به گونه‌ای است که ضمن حفظ ویژگی نقوش لچک و ترنج شاه عباسی، ترکیبی هندسی به آن داده و با استفاده از خطوط زاویه دار، هویتی کاملاً مستقل از قالیهای شهری باف را برای آن رقم می‌زند. معروف ترین نام در میان این طرح‌ها لچک و ترنج شاخه شکسته نام دارد گرایش به طرحهای هندسی و حتی ذهنی بافی، ویژگی مشترک طرحهای روستایی فرش آذربایجان است. برابر آماری که در دست داریم در شهرستان تبریز و حومه‌ی آن در سال 1364 شمسی بر روی 16000 دار قالی 32150 کارگر بافنده کار کرده‌اند. علاوه بر تک‌بافی‌ها، کارگاه‌های در سال‌های اخیر بافنده‌های چیره‌دست تبریزی به تولید فرش‌های گل ابریشم بسیار ظریف با رج‌شمار 50 و 60 در مقیاس وسیع روی آورده‌اند. این گونه فرش‌ها که بعضی با چله‌های ابریشمی هستند، بیشتر با طرحهای لچک و ترنج و با رنگهای غالباً بژ روشن و نخودی بافته می‌شوند و در رنگ‌آمیزی گل‌ها و نگاره‌ها از رنگهای سرخابی، عنابی و زیتونی به فراوانی استفاده می‌شود. فرش‌های تبریز در هفتاد سال اخیر اغلب با طرحهای گلدانی، درختی، محرابی، قندیل دار، حیوان‌دار، شکارگاه، هراتی، شاخ و برگی، گلفرنگ، بندی خشتی یا قاب‌قابی، منظره‌بافی، قاب‌قرآنی و نقش‌های هندسی از کوچک‌ترین تا بزرگ‌ترین اندازه‌های ممکن بافته شده‌اند. بافت کناره و گلکی چندان خوشایند بافنده تبریزی نیست
فرش دستباف آذربایجان و کسب رتبه اول طراحی و رنگ بندی در کشور
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان فرش دستباف آذربایجان شرقی از کسب رتبه اول طراحی و رنگ بندی فرش ایران توسط این استان خبر داد و گفت: ظرفیت ها و پتانسیل های بالایی در زمینه فرش در استان وجود دارد.
به گزارش خبرنگار ما ، اسماعیل چمنی در سیزدهمین جلسه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی آذربایجان شرقی که با محوریت بررسی ترکیب مالیاتی استان برگزار شد، گفت: صنعت فرش استان در سال گذشته نزدیک به یک میلیارد تومان مالیات پرداخت کرد که نیاز است این مقدار نیز باتوجه به ماهیت این صنعت حذف و یا به حداقل ممکن برسد.
وی با اشاره به اینکه قالیبافی نه تنها یک شغل بلکه یک هنر است، گفت: باید تلاش کنیم صنعت فرش در استان احیا شود و با جایگاه قبلی خود بازگردد.
چمنی با تاکید بر ضرورت توجه به مبنای درآمدها در محاسبه مالیات ها ابراز داشت: برای رشد صنعت فرش استان و حل مشکلات مختلف هنرمندان قالی باف استان ستادی با عنوان ستاد صنعت فرش در اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تشکیل شده است.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان فرش دستباف آذربایجان شرقی با بیان اینکه صنعت فرش یکی از صنایع مهم کشور که باید به آن توجه شود، گفت: دریافت مالیات از صنعت فرش صحیح نیست.
وی با بیان اینکه ظرفیت ها و پتانسیل های بالایی در زمینه فرش در استان وجود دارد، ادامه داد: این استان می تواند بیش از ۲۰۰ هنرمند قالیباف داشته باشد.
چمنی با اشاره به اینکه فرش دستباف سفیر فرهنگی ایران در تمام جهان است، افزود: این صنعت می تواند نقش قابل ملاحظه ای در تولید ملی و توجه به هنر این مرز و بوم داشته باشد.