روزنامه البناء در تحليلي پيرامون پيشنهاد مذاكره ترامپ به ايران نوشت: در ایران عقیده ای وجود دارد مبنی بر اینکه تهران اصل گفتگو با آمریکا را رد نمی کند، بلکه ایرانی ها مخالف درخواست ترامپ هستند به این دلیل که نیاز به ضمانت هایی در مورد آمادگی واشنگتن برای تغییر موضع عداوت آمیز در قبال ایران و توافق هسته ای را ضروری می دانند؛ بویژه پس از خروج یک طرفه آمریکا از توافقی که طرفهای متعددی در آن حضور داشتند.
ترامپ بمب تبلیغاتی اخیر خود را با اعلام آمادگی برای مذاکره با ایران، منفجر کرد. درست است که این مرد سوابقی در زمینه تغییر ناگهانی موضع خود داشته و بهترین مثال برای آن، تنش لفظی با کیم جونگ اون و سپس مذاکره با رهبر کره شمالی است؛ اما هیچ کس گمان نمی کرد که جنون رئیس جمهور آمریکا به این اندازه برسد که از مذاکره بدون شرط با ایران سخن بگوید.
نکته قابل توجه آن است که وزیر خارجه ترامپ، مایک پومپئو 12 شرط قبلاً برای مذاکره با تهران مطرح کرده بود و پس از اعلام ناگهانی پیشنهاد ترامپ نیز وی از پیش شرط های خود چشم پوشی نکرد؛ بدین معنا در نظر آمریکایی ها مذاکره با ایران ضرورتا به معنای مصالحه نیست.
اما چرا ترامپ چنین پیشنهادی را مطرح کرد؟ تفسیرها و نظرات متعددی در ایران، آمریکا و جهان در این مورد وجود دارد. در ایالات متحده تفسیر رایج آن است که ترامپ به دو دلیل پیشنهاد مذاکره با ایران را مطرح کرد:اول آنکه در برابر افکار عمومی در آمریکا شخصیتی صلح جو جلوه کند تا شانس نامزدهای حزب جمهوری خواه برای موفقیت در انتخابات كنگره بیشتر شود. دوم اینکه مخالفت ایران با درخواست مذاکره ترامپ موجب تقویت موضع ایالات متحده در سطح جهان و کاهش محبوبیت ایران در داخل و خارج شود.
در ایران، دعوت به مذاکره ترامپ عکس العملهایی را از سوی مسئولان دولت و فرماندهان سپاه پاسداران به دنبال داشت که البته اکثر واکنشها در این باره منفی بودند و نقطه مشترک تمام آنها، عدم اطمینان به ایالات متحده و ترامپ بود.
در شدید ترین واکنش به پیشنهاد ترامپ، سردار محمد علی جعفری تصریح کرد:«ایران کره شمالی نیست که پیشنهاد مذاکره با شما را بپذیرد. حتی روسای جمهوری بعدی آمریکا هم چنین روزی را نخواهند دید».
در ایران عقیده ای وجود دارد مبنی بر اینکه تهران اصل گفتگو با آمریکا را رد نمی کند، بلکه ایرانیها مخالف درخواست ترامپ هستند به این دلیل که نیاز به ضمانتهایی در مورد آمادگی واشنگتن برای تغییر موضع عداوت آمیز آن در قبال ایران و توافق هسته ای را ضروری می دانند؛ بویژه پس از خروج یک طرفه آمریکا از توافقی که طرفهای متعددی در آن حضور داشتند.
در این فضایی که تا حدی به سمت رویکردی مثبت متمایل است، این مساله با قدرت مطرح می شود که شخص سلطان قابوس قصد دارد بین واشنگتن و تهران میانجی گری کند تا دیدگاههای دو طرف را براساس منافع و روابط مشترک، به یکدیگر نزدیک کند.
سرنوشت وساطت عمان هر چه باشد، دو طرف تهران و واشنگتن، هیچ یک از تاثیرات اقدام ترامپ در مورد دعوت از ایران برای مذاکره، ناراضی نیستند. همانطور که گفته شد، رئیس جمهور آمریکا و حزب او می توانند از این مساله برای تقویت شانس نامزدهای مورد نظر خود استفاده کنند و ایران می تواند با تکیه بر پیشنهاد ترامپ بر این نکته تاکید کند که اعلام آمادگی آمریکایی ها برای مذاکره نشان دهنده قانع شدن آنها در مورد اشتباهشان برای خروج از توافق هسته ای است؛ آنچه که منجر به برانگیخته شدن خشم دوستان و هم پیمانان آمریکا شد؛ بخصوص اروپایی ها که خروج ایالات متحده از برجام را ضربه مهلکی به همکاری بین المللی در دو میدان سیاست و اقتصاد و سبب اختلال در روابط تجاری و اقتصادی بین دولتهای مختلف جهان و ایران می دانند.
مهمترین نتیجه ای که اقدام ترامپ می تواند داشته باشد، فراهم شدن فضایی از تعامل صلح جویانه سیاسی و دیپلماتیک در سطح جهان است که می تواند به جایگزینی مذاکره و گفتگو به جای جنگ رسانه ای و خشونت نظامی، منجر شود{ البته اين انتظار نيز وجود دارد با اعمال تحريم هاي جديد آمريكا عليه ايران كه در روزهاي آينده صورت خواهد گرفت اين فضا تا حدود زيادي از بين برود}.
حال این سوال مطرح می شود که سورپرایز بعدی رئيس جمهور آمريكا برای جهان چه زمانی خواهد بود؟
نويسنده: د. عصام نعمان/ مترجم: مريم نصرالهي