کد خبر: ۶۹۱۰۳۴
تاریخ انتشار: ۲۴ آذر ۱۳۹۷ - ۱۸:۳۰ 15 December 2018

صادرات فرش دستبافت طی دوره 1392-1352 نوسانات زیادی داشته‌ است. جایگاه صادرات فرش دستباف در مقایسه با سایر اقلام صادراتی در حال کاهش است. هنر- صنعت فرش دستباف به عنوان یک فعالیت مکمل مشاغل کشاورزی و روستایی بوده، اما با توجه به تعداد قابل توجه شاغلین و سهم ناچیز ارزش افزوده فرش در اقتصاد ملی، دارای شرایط مناسبی نمی باشد. از کل تولید فرش در هر سال، درصد بالایی از (60%) آن صادر می شود و در مقایسه با صادرات سایر کالاها در جایگاه بسیار مناسبی قرار دارد.

الف:مقدمه

صادرات فرش دستبافت طی دوره 1392-1352 نوسانات زیادی داشته‌ است. جایگاه صادرات فرش دستباف در مقایسه با سایر اقلام صادراتی در حال کاهش است. هنر- صنعت فرش دستباف به عنوان یک فعالیت مکمل مشاغل کشاورزی و روستایی بوده، اما با توجه به تعداد قابل توجه شاغلین و سهم ناچیز ارزش افزوده فرش در اقتصاد ملی، دارای شرایط مناسبی نمی باشد. از کل تولید فرش در هر سال، درصد بالایی از (60%) آن صادر می شود و در مقایسه با صادرات سایر کالاها در جایگاه بسیار مناسبی قرار دارد.
فلیحی (1385) در پژوهشی با اشاره به رویکرد نوین و رویکرد سنتی به ارتباط هنر- صنعت فرش با این دو رویکرد پرداخته است. با استناد به نتایج محاسبات ضریب فنی و رویکرد نوین نشان داده می شود که فرش دستباف تنها با بخش محدودی بیشترین ارتباط را دارد. بخشهای مورد نظر عبارتند از: سایر نباتات صنعتی، برق و خدمات مربوطه، انواع نخ و پارچه، مواد شیمیایی اساسی، مواد پلاستیکی و کائوچو چوبی، انواع رنگ و جلا دهنده، الیاف مصنوعی و ...
از دیگر دستاوردهای پژوهش فوق می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1-نرخ ارز بازار تاثیر مثبت و معنی داری بر صادرات فرش دارد. به عبارت دیگر با یک درصد افزایش در نرخ ارز، صادرات فرش به میزان 0.49 درصد افزایش می یابد.
2-نسبت قیمت ضمنی تولید ناخالص داخلی به شاخص قیمت فرش تاثیر منفی و معنی داری بر صادرات فرش دارد. یک درصد افزایش در این نسبت، صادرات فرش را به میزان 0.25درصد کاهش می دهد.
3-درآمد نفتی تاثیر منفی و معنی داری بر صادرات فرش دارد. این پدیده به معنی وجود بیماری هلندی است. بطوریکه یک درصد در افزایش درآمد نفتی، صادرات فرش را به میزان 0.4 درصد کاهش می دهد.
4-بر اساس الگوی پانل دیتا و داده های آماری کشورهای واردکننده فرش دستباف، نرخ ارز واقعی، تاثیر مثبتی بر صادات فرش ایران به کلیه کشورها دارد. بالاترین تاثیر نرخ ارز به ترتیب در کشورهای آلمان، ایتالیا و سویس است
5-کاهش صادرات فرش ایران با استفاده از نتایج حاصل از تخمین الگوی پانل دیتا، به دلیل کاهش درآمد سرانه کشورهای واردکننده فرش از ایران نیست. به نظر می رسد کف پوشهای دیگر جانشین فرش دستباف شده اند.

 

ب) طرح راه اندازی هلدینگ ملی فرش توسط سازمان تامین اجتماعی
سازمان تامین اجتماعی می‌تواند به‌عنوان متولی طرح احیای صنعت فرش دستباف و ایجاد هلدینگ ملی فرش، ایفای نقش نماید. این سازمان به‌ واسطه بیمه‌پردازی بافندگان تحت پوشش وکارگاه های قالیبافی می‌تواند مبادرت به پایش، نظارت و تعامل با تولید کنندگان و جمعیت بافندگان و سایر فعالان این صنعت نماید. بررسی ها نشان می دهد با وجود اینکه اتحادیه ها و تشکل ها نقش مهمی در سفارش پذیری و انسجام هرچه بیشتر قالیبافان دارند، اما سهم عمده درآمد، عاید تاجر می گردد. چرا که سهم دستمزد در دو سناریو ارزش تولید به قیمت عوامل و به قیمت بازار به ترتیب 25.9 و 18.55درصد می باشد (فلیحی1385). کاستی و ایرادات اساسی در زنجیره تولید نیز وجود دارد؛ مواد اولیه ای را که در گذشته در داخل کشور تولید می شد، اکنون وارد می شود به عنوان مثال ابریشم خام به چین صادر و بعد از رنگ شدن با قیمت چند برابر گران تر وارد می شود و یا پشمی که در گذشته در داخل تولید می شد اکنون از استرالیا و چین وارد می شود. مواردی از این قبیل ضرورت نظارت و ایفای نقش حاکمیت را روشن می‌سازد.
در خصوص اهمیت اجرای این طرح می‌توان به حمایت از صنعت فرش و جامعه قالیبافان کشور اشاره کرد که در راستای اجرای سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری بوده و همسوی وظایف اجتماعی سازمان تامین اجتماعی می باشد. همچنین ایجاد هلدینگ فرش و احیای این صنعت سودآور می تواند با حمایت های دولت و مجلس در عرصه فضای کسب‌وکار و قاون گذاری سود قابل توجهی را نصیب سازمان تامین اجتماعی و کلیه ذینفعان این سازمان نماید.
ج)توانمندسازی جامعه قالیبافان؛ چرا و چگونه؟
از دیگر سو دغدغه تامین رفاه و معیشت بیمه پردازان و مستمری بگیران همواره یکی از مهم ترین مسائل مطرح در سطح کلان کشور بوده است. در حال حاضر دولت در غالب بیمه شدگان خاص بخشی از حق بیمه مربوط به بافندگان خانگی و کارگاه های قالیبافی را تقبل کرده است. این آیتم در افزایش میزان بدهی های دولت به صندوق تامین اجتماعی نقش آفرین می باشد. از جمله راهکارهایی که سیاست گذاران و مدیران ارشد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، برای نیل به هدف ارتقای رفاه و معیشت مستمری بگیران در کنار اجرای دستور ریاست محترم جمهور مبنی بر خروج از بنگاه داری، می توانند در نظر بگیرند طرح ایجاد هلدینگ فرش و سهامدار کردن بیمه پردازان و بازنشستگان این صنعت در سهام هلدینگ مذکور می باشد.
د)مزیت های طرح
توجیهاتی در خصوص مزیت های این طرح برای بیمه پردازان و بازنشستگان صنعت فرش، سازمان و اقتصاد ملی به شرح ذیل قابل ذکر است:

1-سهامداری و بهره مندی از مزایا و منافع آن برای بیمه پردازان و مستمری بگیران این صنعت
2-تامین مالی به شیوه جمع آوری سرمایه های خرد برای ایجاد هلدینگ فرش
3-امکان استفاده از خدمات شرکت های سازمان تامین اجتماعی و بازاریابی هدفمند و صادرات هرچه بیشتر محصولات و کاهش وابستگی اقتصاد ملی به نفت
4-امکان ایجاد برند فرش دستباف در سطح بین المللی و انتفاع از سود های حاصل
5-زمینه ایجاد و احیای مشاغل جدید در زنجیره تولید صنعت فرش
6-هم افزایی و تلفیق هنر دست بافندگان فرش و دانش متخصصین و فارغ التحصیلان دانشگاهی در تجاری سازی و سودآوری هرچه بیشتر این صنعت
7-اصلاح ساختار معیوب فعلی و افزایش سطح دستمزد و منزلت اجتماعی قالیبافان (سهم دستمزد در حال حاضر و در دو سناریو ارزش تولید به قیمت عوامل و به قیمت بازار به ترتیب 25.9و 18.55 درصد می باشد)
8-انتقال سهام به بیمه پردازان و مستمری بگیران جامعه بافندگان زمینه را فراهم خواهد کرد تا علاوه بر حالت طرح های مزایای معین(Defined Benefit) صندوق تامین اجتماعی بسوی طرح سهم معین(Defined Contribution) حرکت کند.

 

دکتر حامد منجم دکتری مالی از دانشگاه علامه

اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار